De Lierse kruisnetvisser

Als secretaris van het Felix Timmermans – Genootschap kwam Koen De Vriese regelmatig in Lier voor de bestuursvergaderingen. Al vlug was zijn aandacht gewekt voor de replica van de Lierse kruisnetvisser, die verankerd ligt op de Binnennete aan de Werf ter hoogte van het Buildragershuisje. Luc Coene voormalig medebestuurslid en hoofdbibliothecaris van de bibliotheek en het Archief liet Koen in 2006 archiefstukken en oude krantenartikels zien over dit unieke scheepstype. Ondertussen had Koen in het antikwariaat Schoon Lier bij Job Deckers de plannen van deze schuit, uitgegeven door de gilde Heren van Lier, kunnen aankopen.

Gommaar Lemmens bracht hem in contact met Maurits de Smedt, de voorzitter van de Koninklijke Moedige Bootvissers, die enkele documenten van de bootvissers ter inzage gaf. Het heeft dan nog jaren geduurd totdat Koen voorzitter werd van de School voor Scheepsmodelbouw en dat de beslissing viel om in Baasrode een scheepsmodel van de Lierse Kruisnetvisser te bouwen.

Foto Jeroen De Coninck

In 2018 werd deze opdracht aan een nieuwe modelbouwer, Andreas Maurer, gegeven. Nieuwe modelbouwers starten met een eenvoudig scheepstype, vandaar de keuze voor de Lierse kruisnetvisser.

Ondertussen was aan de school een schenking gedaan van scheepsplannen van Jules Van Beylen, voormalig conservator van het Nationale Scheepvaartmuseum in Antwerpen. Tussen deze scheepsplannen, zat ook het plan van een Lierse kruisnetvisser. Door Van Beylen was deze visboot ter plaatse opgemeten in 1951. Met deze twee plans is Andreas dan aan ’t werk gegaan. Het resultaat is het model hier boven afgebeeld.

Door de corona-pandemie kreeg Koen een hoop vrije tijd en toen is de beslissing gevallen om een artikel te schrijven over dit scheepstype. Het artikel werd langer en langer, totdat de brochure uitgroeide tot het boek De Lierse kruisnetvisser.

De Lierse schrijver Wim Van Gelder schreef in 1992 het boek, De roemrijke vloot van Lier: onze bootvissers. Hier verhaalt hij vooral het leven aan boord en de geschiedenis van het ontstaan en verdere ontwikkeling van de maatschappij de Moedige Bootvissers.

Koen wilde de constructie van dit scheepstype en de manier van vissen behandelen.

Ook werd door Bart Desmet, voormalig deken van de Nautische Commissie in Antwerpen de stabiliteit berekend. Dus vooral het nautisch aspect is behandeld, omdat die interesse gewekt werd vanuit Koen zijn beroep als officier ter koopvaardij. Als havenkapitein van de Haven van Antwerpen was zijn lot verbonden met de Schelde en haar bijrivieren. En vermits de Nete uitmondt in de Rupel is de link vlug gelegd, zeker omdat het tijverloop hier in Lier uitzonderlijk is, 9 uur eb en 3 uur vloed, helemaal anders dan in Antwerpen waar het water 6 uur opkomt en vervolgens 6 uur afgaat.

Hij besteedt ook de nodige aandacht aan de werking van de maatschappij de Koninklijke Moedige Bootvissers, waar de meeste bootvissers lid van werden na de bouw van hun eigen vaartuig.

Daarnaast behandelt Koen de verwoede reddingspogingen van de gilde Heren van Lier om de laatste kruisnetvissers te redden voor het nageslacht.

In het laatste deel gaat hij uitvoerig in op de bouw van het scheepsmodel, geïllustreerd met talrijke foto’s.

Koen kon dankbaar gebruik gemaakt van de krantenartikels en documenten over de bootvissers opgeslagen in het Stadsarchief van Lier. Foto’s mocht hij gebruiken van de Beeldbank van Kempens Karakter, de fototheek van het Koninklijk Instituut Kunstpatrimonium in Brussel en Moniek Hoppenbrouwers. Lierenaars Marc Mees, Paul Nauwelaerts, Paul Winand en Jim Goetze hebben tal van interessante tips gegeven en zo bijgedragen tot deze publicatie.

Het boek is verkrijgbaar door storting op de bankrekening van de School voor Scheepsmodelbouw, BE90 7370 4184 4732 bij KBC en zal worden toegestuurd na betaling van €20 voor het boek en €8 voor de verzendingskosten.

Na de heropening van de School kan het boek afgehaald worden op de School voor Scheepsmodelbouw op zaterdagen in de loop van de dag.

(Provinciale Erfgoedsite Scheepswerven Baasrode – Sint-Ursmarusstraat 135 – 9200 Baasrode)

Philip Streitz

Erfgoeddag 2021 op 24 en 25 april

De School voor Scheepsmodelbouw en OpStoapel doen alvast mee.

In Baasrode doet de School de bostroëneir alle eer aan.

In Lier draait het om het nieuwste scheepsmodel van de School en bijhorende boek, de Lierse kruisnetvisser. Met deze schuit werd er s’nachts paling gevangen op de Nete.Kom alvast een kijkje nemen. De ‘kust’ is veilig, want het gaat in beide gevallen om een ‘openlucht’gebeuren.

Kom alles te weten over “Roestduivels en Zaatmollen”, bewakers en taken van de verschillende nachtploegen op voormalige Boelwerf. Op Stoapel vzw schetst een beeld van de nachtelijke bedrijvigheid op Boelwerf in Temse.

Ontdek deze en andere activiteiten op Erfgoeddag 2021 op

www.erfgoeddag.be/

Reserveer tijdig indien nodig.